เงินกับ ภาษี 5 เรื่องที่คนมีรายได้ต้องรู้ก่อนถูกเรียกสอบ!

     คำว่า “  ภาษี ” ไม่ใช่เรื่องของมนุษย์เงินเดือนเท่านั้น แต่เกี่ยวข้องกับทุกคนที่ “มีรายได้ ” อย่างเลี่ยงไม่ได้

ในยุคที่ใคร ๆ ก็มีรายได้หลากหลายทาง ไม่ว่าจะเป็นเงินเดือน ค่าจ้างอิสระ ขายของออนไลน์ รับรีวิว หรือแม้แต่รายได้จากการลงทุน

อย่างไรก็ตาม มีผู้มีรายได้จำนวนมากที่ยังเข้าใจเรื่องค่าบำรุงรัฐแบบคลาดเคลื่อน

หรือเข้าใจเพียงผิวเผิน เช่น คิดว่าถ้าไม่ได้โดนหักค่าบำรุงรัฐ ณ ที่จ่ายก็ไม่ต้องยื่น

หรือถ้าขายของออนไลน์เล็กน้อยก็ไม่เข้าข่ายถูกตรวจสอบ

ซึ่งทั้งหมดนี้อาจนำไปสู่การถูกเรียกตรวจสอบย้อนหลัง หรือในบางกรณีอาจถึงขั้นถูกดำเนินคดีทางค่าบำรุงรัฐ

     บทความนี้จะสรุป 5 เรื่องสำคัญเกี่ยวกับ “เงินและค่าบำรุงรัฐ ” ที่ทุกคนมีรายได้ควรเข้าใจ เพื่อให้คุณสามารถวางแผนได้อย่างถูกต้อง ไม่พลาด ไม่เสียสิทธิ์ และไม่ถูกสรรพากร “เรียกคุย ” โดยไม่รู้ตัว

     หลายคนเข้าใจผิดว่าเฉพาะเงินเดือนหรือรายได้ทางการเท่านั้นที่ต้องเสียค่าบำรุงรัฐ ความจริงแล้ว “รายได้ทุกทาง” ไม่ว่าจะเป็นรายได้จากงานประจำ งานฟรีแลนซ์ การขายของออนไลน์

การให้เช่าอสังหาริมทรัพย์ รายได้จากดอกเบี้ย เงินปันผล หรือแม้แต่เงินจากยูทูบ-ติ๊กต็อก หากมียอดถึงเกณฑ์ ก็เข้าข่ายต้องเสียค่าบำรุงรัฐ

ประเภทของรายได้ตามมาตรา 40 แห่งประมวลรัษฎากร แบ่งเป็น 8 ประเภท เช่น

• ม.40(1): เงินเดือน ค่าจ้างประจำ
  
  
• ม.40(2): ค่าจ้างชั่วคราว วิทยากร
  
  
• ม.40(5): ค่าเช่าบ้าน ค่าที่ดิน
  
  
• ม.40(8): ค่าขายสินค้า ค่าบริการอิสระ ค่าลิขสิทธิ์
  
  

     แม้ว่ารายได้บางประเภทจะได้รับการยกเว้น เช่น เงินที่ได้จากมรดก หรือของขวัญในบางกรณี แต่หากคุณมีรายได้รวมต่อปีเกิน 60,000 บาท สำหรับผู้โสด (หรือ 120,000 บาท สำหรับคู่สมรสไม่มีรายได้) คุณก็ “มีหน้าที่ยื่นค่าบำรุงรัฐ” ทันที แม้จะยังไม่ถึงขั้นต้องจ่าย

     ในยุคดิจิทัลที่การโอนเงินเข้าบัญชีเป็นเรื่องปกติ การตรวจสอบรายได้ของบุคคลจึงง่ายขึ้นกว่าสมัยก่อนมาก โดยเฉพาะกรณีของ “คนขายของออนไลน์” หรือ “ฟรีแลนซ์” ที่ไม่ได้มีเอกสารหักค่าบำรุงรัฐ ณ ที่จ่ายแบบพนักงานประจำ

• รายการเดินบัญชีย้อนหลัง 6 เดือน–1 ปี
  
  
• สลิปโอนเงิน รายการรับเงินทางแอปหรือวอลเล็ต
  
  
• สัญญาหรือหลักฐานการทำงาน
  
  

   หากคุณมีเงินเข้าออกบัญชีถี่ และไม่สามารถอธิบายแหล่งที่มาได้อย่างมีเหตุผล หรือรายได้ไม่ตรงกับที่ยื่นแบบ สรรพากรอาจ “เรียกสอบสวน” หรือ “ประเมินย้อนหลัง” ได้ โดยมีโทษทั้งค่าปรับและเบี้ยปรับรายวัน

ข้อแนะนำ:

• แยกบัญชีส่วนตัวกับบัญชีรายได้-ธุรกิจให้ชัด
  
  
• ทำบัญชีรายรับรายจ่ายไว้เป็นหลักฐาน
  
  
• เก็บสลิปโอนหรือเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ไว้เป็นระยะ
  

   หลายคนคิดว่าถ้าไม่มีรายได้หลัก หรือรายได้ยังไม่ถึงเกณฑ์เสียค่าบำรุงรัฐ ก็ไม่จำเป็นต้องยื่นแบบค่าบำรุงรัฐ (ภ.ง.ด.90 หรือ 91) ซึ่งเป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน

ความจริงคือ “การยื่นแบบ” และ “การเสียค่าบำรุงรัฐ” คือคนละเรื่องกัน
   คุณสามารถยื่นแบบแล้วระบุว่าปีนี้มีรายได้ไม่ถึงเกณฑ์จ่ายค่าบำรุงรัฐได้เช่นกัน และหากคุณมีค่าลดหย่อนหรือเครดิตค่าบำรุงรัฐจากการลงทุน ก็บันทึกไว้ล่วงหน้าได้เลย

     การ “โดนสรรพากรเรียกสอบ” ในอดีตอาจดูเหมือนไกลตัว แต่ในปัจจุบันที่ข้อมูลดิจิทัลถูกเชื่อมโยงมากขึ้น ทั้งจากธนาคาร e-Wallet แพลตฟอร์มออนไลน์ หรือจากธุรกิจที่แจ้งค่าบำรุงรัฐไว้ สรรพากรสามารถตรวจจับความผิดปกติได้ง่ายขึ้น

   ค่าบำรุงรัฐอาจดูเป็นเรื่องน่ากลัวและซับซ้อนในสายตาหลายคน แต่หากมองให้ดี การเข้าใจและวางแผนค่าบำรุงรัฐอย่างรอบคอบตั้งแต่ต้น คือการวางแผนชีวิตอีกด้านหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้การทำงานหรือการลงทุน

1. รายได้ทุกประเภทมีโอกาสเสียค่าบำรุงรัฐ
   
   
2. การเดินบัญชีคือหลักฐานที่ใช้ตรวจสอบ
   
   
3. การยื่นค่าบำรุงรัฐประจำปีควรทำต่อเนื่อง
   
   
4. สิทธิลดหย่อนช่วยได้ แต่ไม่ใช่เครื่องมือหลบเลี่ยง
   
   
5. การถูกตรวจสอบค่าบำรุงรัฐไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป

อย่ารอจนถูก “เรียกคุย” ถึงค่อยเริ่มวางแผน — เพราะค่าบำรุงรัฐคือสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ “บริหารได้” ถ้าเข้าใจและเตรียมพร้อมล่วงหน้า

     หากคุณยังไม่เคยยื่น ภาษี หรือลังเลว่าเงินที่คุณได้เข้าข่ายต้องเสียค่าบำรุงรัฐหรือไม่ บทความนี้อาจเป็นจุดเริ่มต้นให้คุณหันมาให้ความสำคัญกับการวางแผนการเงินและค่าบำรุงรัฐอย่างจริงจังตั้งแต่วันนี้ ก่อนที่ “รายได้” จะกลายเป็น “ภาระ” ในวันที่คุณยังไม่ทันตั้งตัว